میراث فرهنگی و به پشتوانهی آن، فرهنگ هر جامعه از موضوعات مهم و تاثیر گذار در توسعه پایدار کشورهاست.میراثی که در قالب بناهای تاریخی و یا اجسام، از گذشتگان به جا مانده است؛نه تنها هویت هر کشور را شکل می دهند، بلکه الگویی برای تمام نسل ها هستند که حفاظت و نگهداری از آن ها یکی از امور لازم الاجرا محسوب میگردد.
از مباحث مهم مرتبط با میراث فرهنگی موضوع ارزش است.چرا که فعالیتهای صورت گرفته اعم از شناسایی، حفاظت و معرفی به دلیل ارزش هایی است که در میراث فرهنگی مستتر است.از آنها میتوان به عنوان یک منبع ارزشمند برای رشد اقتصادی، اشتغال و ارتقای انطباق اجتماعی استفاده کرده، که می تواند نقش تعیین کننده ای در توسعه پایدار داشته باشد.
میراث فرهنگی و پتانسیل های تاریخی، فرهنگی و گردشگری، امکان پویایی و سرزندگی شهرها را دارا بوده و می تواند زمینهی جذب گردشگر و توسعه الگوهای گردشگری، بهبود وضعیت اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی و توسعه و ترویج فرهنگ بومی و منطقه ای را فراهم آورد.امروزه بیشتر از قبل شاهد این هستیم که میراث فرهنگی و گردشگری برای مردم دنیا بسیار مورد توجه قرار گرفته است.در این راستا توجه سیاستگذاران به علاوه بر مسائل اقتصادی، خدماتی و تبلیغاتی در این حوزه، لازم است به فعالیت های آموزشی و پژوهشی نیز معطوف گردد.
موزه ها به عنوان نگهبانان میراث فرهنگی وظیفه دارند تا آثار تاریخی و فرهنگی را جمع آوری، حفظ و به نمایش بگذارند، البته نقش موزه ها علاوه بر این می بایست آموزش و آگاهی بخشی به جامعه در ترویج و حفاظت از میراث فرهنگی باشد.موزه ها و مراکز تاریخی در توسعه شهری نیز مؤثر هستند.
شایان ذکر است که توسعه پایدار شهری نیازمند توجه به جنبههای اقتصادی، اجتماعی و زیستمحیطی است، به این جهت موزهها با ایفای نقش در هر یک از این جنبهها میتوانند به توسعه پایدار کمک کنند.
از جنبه اقتصادی، موزهها میتوانند با جذب گردشگران و ایجاد فرصتهای شغلی برای جامعه محلی، به رشد اقتصادی کمک کنند. رویدادها و نمایشگاههای خاص میتوانند گردشگران بیشتری را جذب کنند و به رونق کسبوکارهای محلی مانند رستورانها، هتلها و فروشگاهها کمک کنند.
از منظر اجتماعی، موزهها با ارائه برنامههای آموزشی و فرهنگی میتوانند به تقویت پیوندهای اجتماعی و افزایش آگاهی و درک فرهنگی کمک کنند.
آنچه که امروز باید بیشتر به آن اندیشید این است که در کشور، سیاست حفظ و نگهداری از بناهای تاریخی وموزه ها که از گذشتگان به ما ارث رسیده و ما امانتدار آنها هستیم، تا چه اندازه موفق عمل کرده است؟آیا موزه ها به واقع توانسته اند در شناخت هویت ملی و برجسته نمودن فرهنگ غنی ایرانی در جامعه امروز نقش مؤثر داشته باشند؟
آنچه که امروز شاهد آن هستیم بیگانگی نسل جوان با این آثار ارزشمند است که به دلیل ناآگاهی به جای حفظ آنها با بی رحمی پیکرشان را مجروح می کنند و یادگاری مینویسند، بناهایی که شاید صدها سال در برابر انواع بلایای طبیعی جان سالم به در برده اند اینک در شرف تخریب هستند.شاید مناسبترین راهکار در این زمینه توسل به رویکرد توسعه پایدار شهری و تدوین دستور کاری ملی است.البته در این زمینه فعالیتهایی کارهایی صورت گرفته است، لیکن تا رسیدن به مقصود هنوز بسیار فاصله است و چون از بین رفتن میراث فرهنگی،تاریخی جایی برای جبران نخواهد داشت نیاز به اقدامی سریع، تخصصی و جامع دارد.
یادمان باشد که حفاظت این میراث فرهنگی و موزه ها ،ترویج و حفاظت هویت فرهنگی و تاریخی ما است که به ایجاد جامعه ای پایدار و فراگیر منجر خواهد شد.