شهر اوساکی واقع در جنوب غربی ژاپن ، حدود ۱۲ هزار نفر جمعیت دارد و ۸۰ درصد زباله های خود را بازیافت می‌کند. به اعتقاد یک فعال مدنی ژاپنی، همه دوازه هزار نفر جمعیت این شهر، طی ۲۵ سال گذشته تلاش کرده اند و هنگام تولید زبانه میدانند که در قبال آن مسئولیت دارند.
به گزارش رسانه سمن ها، صحبت از این موضوع که برای ضایعات، چه باید کرد و چگونه آن را باید کاهش داد، یکی از موضوعات مهم دوران امروزی است. به همین مناسبت، سازمان ملل ۳۰ مارس (۱۱ فروردین) را روز جهانی زباله صفر اعلام کرده است. هدف این روز تقویت مدیریت پسماند در سطح جهانی و ترویج مصرف پایدار و الگوهای تولید در مقیاس محلی، ملی و بین‌المللی است.
در این روز، از کشورها، ارکان سازمان ملل متحد، جامعه مدنی، بخش خصوصی، دانشگاه‌ها، جوانان و سایر ذینفعان دعوت می‌شوند تا برای آگاهی از وضعیت زباله‌ها وتاثیر آن بر در دستیابی به توسعه پایدار با یکدیگر همکاری کنند. همچنین برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد (UNEP) و برنامه اسکان بشر سازمان ملل متحد (UN-Habitat) مشترکاً برگزاری روز جهانی زباله صفر را فرصتی برای همکاری بیشتر سازمان‌های غیردولتی ومردم برای ترویج کاهش مصرف منابع و تولید زباله کمتر میدانند.
هدف این روز جهانی، دعوت از کشورها، آژانس‌های سازمان ملل متحد، سازمان‌های بین‌المللی، جامعه مدنی، بخش خصوصی، دانشگاه‌ها، جوانان و سایرین برای کاهش زباله است. ترویج طرح‌های زباله صفر در این روز بین‌المللی می‌تواند به پیشبرد اهداف توسعه پایدار، کمک کند.
زباله واقعیتی غیر قابل انکار
بحران زباله در جهان به دلیل شیوه‌های تولید و مصرف ناپایدار انسان، سیاره زمین را به سمت نابودی سوق می‌دهد. ما سالانه ۴۳۰ میلیون تن پلاستیک تولید می‌کنیم که دو سوم آن محصولاتی با عمر کوتاه هستند و به سرعت تبدیل به زباله می‌شوند. اگر همه زباله‌های جامد شهری تولید شده در سراسر جهان را در یک سال در ظروف حمل و نقل استاندارد بسته‌بندی کنیم و سپس آن‌ها را در یک صف قرار دهیم، ۲۵ بار دور دنیا را می‌چرخیم. انسان‌ها در جوامع شهری سالانه بین ۱ تا ۲ میلیارد تن زباله جامد تولید می‌کنند. تولید این حجم از زباله خشک در حالی است که، خدمات مدیریت پسماند برای رسیدگی به این مساله مجهز نیستند، زباله جامد نزدیک به سه میلیارد نفر از مردم جهان، در طبیعت رها شده و تنها ۶۱ تا ۶۲ درصد زباله های جامد شهری در تاسیسات کنترل شده مدیریت و بازیافت می‌شوند.
افزایش تولید زباله، عامل اصلی بحران سه گانه سیاره زمین یعنی، تغییرات آب و هوایی، از بین رفتن طبیعت و تنوع زیستی و آلودگی است و کره زمین بدون اقدام فوری، تا سال ۲۰۵۰ به تولید نزدیک به ۴ میلیارد تن زباله خشک خواهد رسید. بشریت سالانه ۴۳۰ میلیون تن پلاستیک تولید می‌کند که دو سوم آن محصولاتی با عمر کوتاه هستند و به سرعت تبدیل به زباله می‌شوند. زباله‌ها می توانند خاک و آب را آلوده کرده و زندگی را به خطر بیندازند. نه فقط این، بلکه با متان آزاد شده توسط زباله های آلی، زباله ها سهم قابل توجهی در انتشار گازهای گلخانه‌ای دارند. زباله برای مردم کشنده است. گزارشی در سال ۲۰۱۹ نشان داد که در کشورهای در حال توسعه فاقد سازمان کارآمد برای دفع زباله، آلودگی پلاستیکی منجر به مرگ یک میلیون نفر در سال می‌شود.
اینگر اندرسن، معاون دبیرکل سازمان ملل متحد و مدیر اجرایی برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد (UNEP) در سخنانی بیان داشت که ما نمی‌توانیم با رها کردن زباله‌هایمان، کماکان زمین را به امید منابع بیشتر بشکافیم و به سادگی به برداشت از زمین ادامه دهیم. وقتی که ما همچنان به دور ریختن فلزات، منابع و مواد غذایی ارزشمند ادامه می‌دهیم، به این سیاره بدهکار هستیم و نابرابری را در سراسر جهان افزایش منتشر می‌کنیم.
مدیریت منابع
امروزه تقویت مدیریت پسماند و راهکارهای برای بهبود جمع‌آوری، بازیافت و سایر اشکال مدیریت صحیح زباله، همچنان یک اولویت فوری است. اما برای حل بحران زباله، بشریت باید با زباله به عنوان یک منبع برخورد کند. این امر مستلزم کاهش تولید زباله و پیروی از رویکرد اقتصاد چرخشی است. منابع باید تا حد امکان مورد استفاده مجدد یا بازیابی قرار گیرند و محصولات باید به گونه‌ای طراحی شوند که بادوام باشند. این راه حل‌های می‌تواند آلودگی هوا، زمین و آب را به حداقل برساند و استخراج منابع طبیعی گرانبها و محدود را کاهش دهد.
دستیابی به جوامع بدون زباله مستلزم اقدام در همه سطوح از سوی همه ذینفعان است. مصرف‌کنندگان می‌توانند عادات مصرف را تغییر دهند و قبل از دور انداختن محصولات، تا حد امکان آن را مجدداً استفاده و تعمیر کنند. دولت‌ها، جوامع، صنایع و سایر ذینفعان باید تأمین مالی و سیاست‌گذاری را بهبود بخشند، به‌ویژه که بحران زباله به‌طور نامتناسبی بر حاشیه‌نشینان، افراد کم‌برخوردار، زنان و جوانان تأثیر می‌گذارد. اما در عین حال این افراد و سازمان‌ها نقش بسیار موثری را نیز در کاهش زباله دارند. به عبارت دیگر کمک بالقوه مردم و دولت می‌تواند راه نجاتی بر این بحران باشد.
نمونه‌ای موفق از تلاش مردمی برای کاهش زباله در ژاپن
سایت سازمان ملل متحد به مناسبت روز جهانی زباله صفر گزارش جالبی را از تلاش ژاپنی‌ها برای کاهش زباله تهیه کرده است. «اوساکی» در جنوب غربی ژاپن واقع شده و این شهر به عنوان یک شهر بازیافت شناخته می‌شود. این شهر با جمعیتی در حدود ۱۲ هزار نفر، ۸۰ درصد زباله‌های خود را بازیافت می‌کند. در اینجا زباله‌ها به ۲۷ دسته مختلف طبقه‌بندی می‌شوند. از آنجایی که هیچ کارخانه‌ای برای سوزاندن زباله وجود ندارد، فقط کیسه‌های آبی بدون سوزاندن مستقیماً به محل دفن زباله می‌روند، در حالی که ۲۶ دسته دیگر به درستی مرتب شده و بازیافت می‌شوند.
به عنوان مثال، پلاستیک‌ها به انواع مختلف جدا شده و سپس فشرده شده و سپس زباله‌های فشرده به کارخانه‌های بازیافت در سراسر کشور منتقل می‌شود. ضایعات مواد غذایی سه بار در هفته با یک سطل جمع‌آوری و به قطعات کوچکتر خرد می‌شود. گیاهان هرس‌شده و زباله‌ها به یک کمپوست غنی تبدیل و در مزارع اوساکی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این فرآیند بسیار ساده است و می‌توان آن را در هر کجای دنیا تمرین کرد.
هنگامی که شهر اوساکی برای اولین بار سیستم بازیافت خود را در سال ۱۹۹۸ آغاز کرد، چهار هزار و ۳۸۲ تن زباله و فقط ۳۵ تن مواد قابل بازیافت جمع آوری کرد. از آن زمان، این اعداد به شدت تغییر کرده‌اند. تا سال ۲۰۲۰، میزان زباله‌هایی که به محل دفن زباله می‌رفت به ۶۹۰ تن کاهش یافت و ساکنان ۳ هزار و ۳۰۰ تن مواد را بازیافت کردند. ناکاگاکی، مدیر روابط عمومی «شورای ارتقای توسعه پایدار» که یک سازمان غیردولتی است معتقد است که مردم این شهر به مسئله بازیافت باور دارند و از زمان راه‌اندازی این فعالیت، در ۲۵ سال گذشته، مردم فهمیده‌اند که اگر تلاش نکنند در زباله‌های خود غرق می‌شوند. برای همین همه دوازده هزار نفر جمعیت این شهر هنگام تولید زباله میدانند که مسئولیت دارند.
